موسیقی شعر در اشعار عمربن أبی ربیعه

عمر بن أبی ربیعه از شاعران شهیر عرب در عصر بنی امیه می باشد. که دیوان بر جای مانده از او خود دال بر این شهرت است. بررسی اشعار این دیوان ما را در شناخت هر چه بیشتر ادبیات عربی در این عصر و همچنین شناخت بهتر عوامل تمایز و برجستگی اشعار عمر بن أبی ربیعه در میان هم عصرانش یاری می رساند. از بارزترین عوامل تمایز اشعار عمر، موسیقی دلنشین موجود در اشعار وی می باشد. با وجود اینکه عمر از شاعران دوره های گذشته ی ادبیات عربی به شمار می رود باید دانست حضور موسیقی در اشعارش امری دور از ذهن نمی باشد، زیرا موسیقی از بدو پیدایش خود همگام با شعر عربی گام برداشته است و در عصر بنی امیه، و بطور خاص در اشعار عمر بن أبی ربیعه پیشرفت چشمگیری داشته است. با بررسی دیوان مشاهده میشود که قوت موسیقی عمر مدیون تمامی عناصر موسیقی سازی است که نقش پر رنگی دارند. در زمینه موسیقی بیرونی، شاعر به تنوع اوزان توجه خاصی داشته است و بیشترین حجم دیوانش را به بحور خفیف و طویل اختصاص داده است. این کاربرد در مواقعی شایسته و در مواقعی نوعی ضعف بوده است. که این موضوع خود به رعایت تناسب موضوع و وزن و عدم رعایت آن منتهی می شد. البته در بیشتر موارد تناسب بین وزن و موضوع رعایت شده است. علی رغم تنوع اوزان در دیوان، تنوع اشکال وزنی مشاهده نشد. در موسیقی درونی تکیه عمر بیشتر بر تناسبات حاصل از نغمه ی حروف، رد العجز علی الصدر، تکرار و مراجعه بوده است. در موسیقی کناری بیشتر حروف رویّ دیوان را به حروف نرم و آهنگین اختصاص داده است گر چه عیوب قافیه دیوان را نمی توان نادیده گرفت. در موسیقی معنوی تأکید شاعر بیشتر بر صنایع ظریفی چون تنسیق صفات و تضاد بوده است که همه را در نهایت لطافت برای بیان اغراض شعری خود بکار گرفته است